Mendian galdu direneri
"Dans les montagnes d'Espelette, on avait trouvé les corps de trois africains qui venaient en France à la recherche de travail : on apprit qu'ils étaient morts de faim et de froid... Il y a dans le monde beaucoup d'événements de ce type qui sont pour moi des injustices. Ce drame m'avait fait réfléchir et m'avait amené à écrire des vers".
Xalbador ("Odolaren mintzoa")
Mendian galdu direneri ("A ceux qui se sont perdus en montagne")
(les cinq premières des 10 strophes apparaissent ici)
Gauza triste bat publikatzeko kantatzerat naiz abian ;
horra zer berri zabaldu zaukun berriki Euskal-herrian :
laguntza faltak berekin duen pairamenaren erdian,
hiru gizonek beren bizia galdu dutela mendian.
Etziren gure arrazakoak mendian galdu direnak,
Jainko Jaunaren bixtan ordea anaiak girade denak ;
kolorez beltzak izana gatik, heiek ere ama banak,
bertzek bezala sofriturikan, mundu huntarat emanak.
Afrikatikan hunat zatozin, eginik bide luzea;
ezin jasana zuketen nunbait herriko ezin bertzea ;
beren bizia hobetu nahiz, gosez ta hotzez hiltzea ;
bas'ihiziek gorenaz dute holako heriotzea !
Diru zuteno laguntzaileak bazituzten ene ustez,
bainan zonbaiten karitatea egiten da diru hutzez ;
hartarik kanpo axola guti bertzen arima gorputzez ;
gauza horrek nau orroit arazten Judasez eta Jesusez.
Ezin bertzea berekin dauka betitik herri pobreak,
hango jendea tirriatzen du bizi modu bat hobeak ;
haren ondotik zabiltzalarik, hil dira dohakabeak...
Ai ! Ezpeletan aurten nolako primaderako loreak !