Aro garaikidea (1789-1936)
Euskal gizarteak aldaketa handiak jasaten ditu : gerlek (frantses iraultzak, Napoleonen inbasioak, karlistadek), industria aroaren sortzeak, migrazioek, herrien husteak eta hirien garapenak, eskolaratze eta soldadutza nahitaezkoek aldatzen dute euskararen egoera soziolinguistikoa.
Hego Euskal Herrian beherakada hau biziki larria da.