Amatxiren dantza sekretua

Erdi korrika iritsi nintzen ospitalera, kanpoko munduko harrabotsa eta etengabeko mugimendua utziz. Unibertso zuri, isil eta aseptiko honetan sartzeak hotzikara sortu zuen nire baitan. Hainbat pasabide hotz eta inpertsonal zeharkatu ondoren, azkenean iritsi nintzen amatxiren gelara. 

Han zegoen, ohean etzanda, mehe-mehea, bere ile urdin luzea burukoan hedaturik. Hauskortasunaren irudia ematen zuen. Halere, ikusi ninduelarik, irribarre goxoa zabaldu zen bere aurpegi zimurrean, eta argitxo bat piztu zitzaion begietan. 

- “Egun on, amatxi!”, agurtu nuen. “Nola zara gaur?”
- “Egun on, maitia! Beno, tira... nahiago nuke baserrian egon... Pozten naiz zu ikusteaz!”
- “Begira, ekarri dizut hainbeste maite duzun diskoa, badakizu, gaiteroena... Nahi duzu jartzea?”
- “Bai!”, erantzun zidan pozaren pozez. “Jar zazu, oroitzapen onak ekartzen dizkit gogora beti!”. 

Amatxi oso musikazalea zen, eta musika-tresna txiki bat utzi nion, ospitaleko gelan ez gehiegi tristatzeko. Diskoa sartu, eta berehala, Larrain Dantzaren soinuak alaitu zuen gela. 

-“Ainara... zerbait kontatu behar dizut...”, erran zidan, une baten buruan.
-“Zer, amatxi?”, erantzun nion, kurios.
-“20 bat urte nituen, Lesakako bestak ziren... Gazte guztiok plazan elkartzen ginen, dantzatzeko. Egun hartan, oroitzen naiz, eguzki ederra genuen, eta han ginen, lehengusina eta ondoko baserriko bi ahizpekin, ederki jantzirik, dantzariei begira.
Bat-batean, musikariek Larrain dantzaren lehen notak jo zituzten – badakizu zenbat maite dudan dantza hori - eta horra non ikusi nuen mutil eder bat niregana hurbiltzen! Ez zen herrikoa, orain arte ez nuen inoiz ikusi. Beltzarana eta handia zen, gorputz indartsua, eta batez ere begirada sutsua zuen. Nire aitzinean plantatu zen, txapela kendu, eta galdegin zidan: “Nirekin dantzatuko duzu?”. Uste dut gorri-gorria jarri nintzela. Baina azkenean, gomita onartu eta segitu nuen.
Ez zidan hitzik ere erran. Zapia eskutik hartu zidan, irribarrez, eta dantzan hasi ginen.”

-“Eta gero, amatxi? Zer?”, galdegin nion jakin-minez.
-“Badakizu, txikitxo, ene bizitzan, hamaika aldiz dantzatu dut Larrain dantza, baina egun hartakoa beti izanen dut gogoan. Mutil horrek dantzatzeko grazia eta trebezia paregabeak zituen. Fandangoan, arinena  zen.  Jotako  itzulietan,  bazirudien  hegal  egiten  zuela.  Eta  baltsan,  ia-ia  altxatu  egiten ninduen... Baina batez ere, oroitzen naiz... nire aitzinean belaunikatu zenean, nire eskua berean, beste mutil guztiek lurrera begiratzen zutenean... bada, berak burua goratu eta begietara begiratu ninduen. Bihotza panpaka ari zitzaidan, bularra hausteko moduan...”.

Amatxi isildu zen, eta begiak itxi zituen.

-“Aitatxi ote zen?”, galdegin nion.
-“Ez, neskatxa... Dantza bukatu ondoren, jendearen artean desagertu zen, eta ez nuen inoiz berriz ikusi. Ez dakit bere izena ere...”.

Hitz horiek erranik, malko bat jalgi zitzaion amatxiri masailean...