Irisarriko toberak

Irisarriko toberak Baxe Nabarreko famatuenetarikoak izan dira, Jean-Michel Guilcher ikerlariaren bi irisartar informatzaileen arabera. Denbora guti barne, tobera frango antolatu ziren: 1883an, 1914an, 1921ean, 1928an eta 1937an. 2012 arte ez dira aldiz berriz eman.

Herriko plazan

Epaileak eta publikoa Irisarriko plazan (1937)
Epaileak eta publikoa Irisarriko plazan (1937)
Antzezlan hauek besterik ezean eginak ziren. Arau morala haustea akusatuak zirenak, bereziki ezkontza kontuetan, dirua edo arnoa eskaini behar zien gazteei gauazko toberak (tutak eta berdura) ixilarazteko. Errefusatzen bazuten "zorra" gazteei pagatzea, toberak antolatzen ziren herriko plazan.

Prestaketa luze bat

Dantzariak herriko plazan sartzen, 1937ko toberetan
Dantzariak herriko plazan sartzen, 1937ko toberetan
Herritar andana batek partehartzen zuen toberetan (150-200 arte), denak gizonak. Eta lan handia eskatzen zuen. Jantziak josi, zaldiak eta astoak bildu desfilearentzat. Maiz, Besta-Berriko jantziak baliatzen ziren eta beste batzu alokatzen. Zurginak oholtza egiten zuen eta plaza erdian muntatzen. Erretorraren baimena erosten zen diru truk. Ikusgarri-auzia pagatuz zen eta desfilea Zelai auzotik heldu zen plazara.

Bertsolari eta musikari

Musikariak
Musikariak
Bertsolarien lekua nabarmena zen eta garrantzitsua. 1928an, bi bertsolarik parte hartu zuten: Eiheralarreko Larramendy eta Luhosoko Larralde. 1937an, Larramendy berriki zendua baitzen, bere semeak ordaindu zuen eta Larralderekin parte hartu zuen. Bestalde, 1928ko toberetan, azpimarratzekoa da Faustin Bentaberry (1869-1936) musikari ezaguna hor zela.